Στιγμές Ιστορίας: Το σχέδιο του Κεμάλ για τον αφανισμό των Ελλήνων

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος Το αρχικό σχέδιο των εθνικιστών Νεότουρκων, ήταν ο εκτουρκισμός ή η εξολόθρευση των αλλοεθνών κατοίκων της βασισμένης στη βία και το αίμα Αυτοκρατορίας τους. Οι διωγμοί των Ελλήνων προ του 1922, οι Τουρκικές διώξεις του Θρακικού, του Μικρασιατικού και του Ποντιακού Ελληνισμού στα 1913-1914 και 1916-1922, όπως και η Αρμενική Γενοκτονία 1915-1916, αποτέλεσαν την έμπρακτη απόδειξη… Με τη μέθοδο των απελάσεων, των εκτοπισμών ή και της οργανωμένης φυσικής εξόντωσης, οι Τουρκοι προσπάθησαν να απαλλαγούν από τους “επικίνδυνους” γι᾽ αυτούς υπηκόους τους, αντιλαμβανόμενοι ότι δεν θα μπορούσαν ποτέ να αναμετρηθούν μαζί τους ιστορικά και πολιτισμικά. Οι διωγμοί των Ελλήνων κατά το 1913 και 1914, στα πλαίσια της ήττας των Τούρκων κατά τους Βαλκανικούς πολέμους, αποτέλεσαν την αρχική φάση του τουρκικού σχεδίου, το οποίο αναδείχθηκε κραυγαλέα με τη Γενοκτονία των Αρμενίων (1915-1916) και φυσικά την ολοσχερή εξαφάνιση της Μητροπόλεως της Ιωνίας, της Σμύρνης, το 1922. Άλλωστε για τις προς Δυσμάς (Βαλκάνια και Ευρώπη) βλέψεις της, η Τουρκία θεωρούσε πάντα την Ελλάδα ως το μεγαλύτερο εμπόδιό της.«ΤΑ ΕΔΑΦΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΚΤΗΘΟΥΝ» Τον Μάιο του 1914 ο Πρόεδρος της Οθωμανικής Βουλής Χαλήλ Μπέη είπε, κατά τη συνεδρίαση της Βουλής, μεταξύ άλλων τα εξής: «Απευθύνομαι προς το Έθνος μου, και συνιστώ να μη λησμονήσει την Θεσσαλονίκη, λίκνο της ελευθερίας και του Συντάγματος, το καταπράσινο Μοναστήρι, το Κόσοβο, το Σκούταρι της Αλβανίας, τα Ιωάννινα και την ωραία Ρωμυλία. Ζητώ από τους δασκάλους, τους δημοσιογράφους και από όλους τους διανοούμενους να υπενθυμίζουν συνεχώς στη γενιά μας και τις μελλοντικές γενιές, με τα άρθρα και την ηθική επιρροή τους, ότι πέρα από τα σύνορα υπάρχουν αδέρφια, που πρέπει να ελευθερωθούν και τμήματα της πατρίδας μας, που πρέπει να ανακτηθούν» (Jakob M. Landau, Παντουρκισμός. Το δόγμα του τουρκικού επεκτατισμού, σ. 80). Ο επιφανής Άγγλος πολιτικός (τέσσερις φορές Πρωθυπουργός) του 19ου αι. Gladstone (Γλάδστον) ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ήταν στο σύνολό τους (οι Τούρκοι) από την πρώτη μέρα που μπήκαν στην Ευρώπη, το μόνο δείγμα της ανθρωπότητας που έδειξε τη μεγαλύτερη έλλειψη ανθρωπισμού. Οπουδήποτε και αν πέρασαν μία πλατειά κηλίδα αίματος έδειχνε το πέρασμά τους· σε όλη την έκταση της κυριαρχίας τους ο πολιτισμός εξαφανιζόταν». Συμπληρώνοντας αυτά τα λόγια ο Πρωθυπουργός της Γαλλίας κατά τον Α´ Παγκόσμιο Πόλεμο Clemenseau (Κλεμανσώ) πρόσθεσε: «…σε όποια χώρα εγκαθιδρύθηκε τουρκική κυριαρχία σημειώθηκε μείωσις της υλικής ευημερίας και υποβάθμισις του πολιτισμού». Από την πρώτη στιγμή οι Νεότουρκοι φοβήθηκαν ότι υπό ελεύθερες και ισότιμες συνθήκες δεν θα μπορούσαν να ξεπεράσουν το κοινωνικό και μορφωτικό επίπεδο ιδίως των Ελλήνων, όπως και των Αρμενίων, οι οποίοι, κατά την άποψη των σφαγέων, θα διεκδικούσαν αργότερα και την εθνική τους αυτονομία. Τέθηκε έτσι σε εφαρμογή ένας φανερός γενικός διωγμός που εκδηλώθηκε με τρομακτική συχνότητα σ᾽ ολόκληρη τη Μακεδονία. «ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» Ο υπουργός Εσωτερικών Μεχμέτ Ταλαάλ, εμπνευστής της επιχειρήσεως γενοκτονίας, με απόρρητη διαταγή του, τον Μάιο του 1914, ορίζει προς τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές: «Οι Έλληνες Οθωμανοί υπήκοοι της περιφέρειας αποτελούν πλειονότητα, η οποία δυνατόν να αποβεί επικίνδυνη. Όλοι όσοι ζουν στα παράλια της Μ. Ασίας πρέπει να εξαναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να μεταφερθούν στους νομούς Ερζερούμ, Ερζιτάν και αλλού. Αν αρνηθούν να εκκενώσουν τις περιοχές τους, δώστε οδηγίες στους Μουσουλμάνους αδελφούς μας να τους εξαναγκάσουν μεταχειριζόμενοι κάθε μέσον και κάθε είδους έκτροπα. Οι Έλληνες πρέπει να υπογράψουν βεβαίωση ότι εγκαταλείπουν τις εστίες τους με δική τους θέληση…». Την Άνοιξη του 1914 απελαύνονται μέσα σε μια νύκτα οι Έλληνες της Περγάμου. Λίγο αργότερα σφάζονται οι κάτοικοι της Φώκαιας και λεηλατούνται οι περιουσίες τους. Την ίδια τύχη είχαν και οι κάτοικοι άλλων πόλεων της Μ. Ασίας, ενώ εκτοπίζονται στα βάθη της Ασίας 284.172 Έλληνες της Θράκης και της Μακεδονίας. Οι εκτοπίσεις που έγιναν κατά τον Α´ Παγκόσμιο Πόλεμο, μαζί με τις προηγούμενες εκτοπίσεις, υπερβαίνουν τις 774.235 Έλληνες. (Η ακριβής αυτή καταγραφή εμποδίσθηκε τότε από πολλούς παράγοντες). Οι υπόδουλοι λαοί πίστεψαν στις ψεύτικες υποσχέσεις των Νεοτούρκων, οι οποίοι, κατά την Επανάστασή τους στις 19-7-1908, ταύτισαν τα δήθεν φιλελεύθερα ιδεώδη τους με τα ιδεώδη της Γαλλικής Επαναστάσεως. Όμως από την πρώτη στιγμή οι Νεότουρκοι φοβήθηκαν ότι υπό ελεύθερες και ισότιμες συνθήκες δεν θα μπορούσαν να ξεπεράσουν το κοινωνικό και μορφωτικό επίπεδο ιδίως των Ελλήνων, όπως και των Αρμενίων, οι οποίοι, κατά την άποψη των σφαγέων, θα διεκδικούσαν αργότερα και την εθνική τους αυτονομία. Τέθηκε έτσι σε εφαρμογή ένας φανερός γενικός διωγμός που εκδηλώθηκε με τρομακτική συχνότητα σ᾽ ολόκληρη τη Μακεδονία. Ο πυρήνας αυτής της κατατρόπωσης ήταν το μίσος εναντίον της Ορθοδοξίας και της κραυγαλέας πνευματικής υπεροχής της έναντι του Ισλάμ. Δεν είναι τυχαίο ότι τα πρώτα πάντοτε θύματα των Τούρκων ήταν οι Πρόκριτοι και οι Ιερείς. Η κοινή συμφορά που βρήκε τότε τους Ορθοδόξους Έλληνες, Βουλγάρους και Σέρβους τους ανάγκασε να ενωθούν και να κηρύξουν τον Οκτώβριο του 1912 τον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο. Οι Τούρκοι γνώριζαν καλά ότι ο συνεκτικός ιστός μεταξύ των Λαών της Βαλκανικής ήταν, από την εποχή του Βυζαντίου, το πανανθρώπινο πνεύμα της Ορθοδοξίας, της οποίας οι ρίζες ήταν βαθιά θεμελιωμένες σ᾽ αυτούς τους λαούς, γιατί η χριστιανική πίστη εξασφαλίζει ανυπέρβλητη δύναμη, που δεν μπορεί να την κάμψει μία ανθρώπινη δύναμη που βασίζεται στη βία, στο αίμα, στην απελπισία και στα δάκρυα. Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ Τον Ιανουάριο του 1920 υπογράφηκε συμφωνία για τη συγκρότηση αυτού του κράτους μεταξύ του Μητροπολίτη Χρύσανθου και του Πρωθυπουργού των Αρμενίων Χατισιάν. Η συνθήκη των Σεβρών αναγνώρισε (θέρος του 1920) αυτή τη συμφωνία για ένα Ποντοαρμενικό Κράτος εκτεινόμενο από την Τραπεζούντα έως τα αρμενικά σύνορα της Καυκασίας (σημερινή Γεωργία). Όμως τον Νοέμβριο του 1920 οι Αρμένιοι νικήθηκαν στο Ερζερούμ από τον Κεμαλικό στρατό και οι Έλληνες του Πόντου έμειναν στο έλεος της τουρκικής εκδίκησης σε μία εποχή εθνικού φανατισμού, που τον τροφοδοτούσε η παρουσία του Ελληνικού στρατού στη Σμύρνη. Από τότε άρχισε να εκδηλώνεται καθαρά η μανία των Τούρκων εναντίον των Ποντίων, ενός πυκνού και ακμαίου ελληνικού πληθυσμού με αδιάσπαστη από την αρχαιότητα ιστορική ενότητα και κοινωνική συνοχή, που συνέχιζε με γενναιότητα να υποστηρίζει και να ανθίσταται στη βίαιη παρέμβαση εξωγενών παραγόντων, ως μία συνέχεια της Ακριτικής παράδοσης. Τον Δεκέμβριο του 1920, με τη συνθήκη του Alexandropol η Κεμαλική Τουρκία και η Σοβιετική Ένωση μοίρασαν μεταξύ τους αρμενικά εδάφη, ενώ εκδηλωνόταν η συνεχής προσπάθεια των Τούρκων εθνικιστών για την εξολόθρευση του Γένους των Ποντίων. Οι επαναστατικές αυτές κινήσεις των Ποντίων και των Αρμενίων, η παρουσία του Ελληνικού στρατού και η διείσδυση των Άγγλων, των Γάλλων και των Ιταλών στα ενδότερα της Ανατολής, τόνωσαν τον εθνικισμό των Τούρκων οι οποίοι, με αδιαφιλονίκητο ηγέτη τον Μουσταφά Κεμάλ, αξιωματικό του στρατού και ηγετικό στέλεχος των Νεοτούρκων (το 1908), αποφάσισαν τη δυναμική συγκρότηση εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Ο Κεμάλ δυνάμωσε τον στρατό του με πλήθος στρατιωτών που είχαν λιποτακτήσει από τα σουλτανικά στρατεύματα. (Στη συνθήκη των Σεβρών ο Σουλτάνος είχε υπογράψει και τον αφοπλισμό του στρατού του). Έτσι ο Κεμάλ σταθεροποίησε το ρόλο του σωτήρα του Τουρκικού λαού. Άλλωστε από τον Μάιο του 1919 ο Κεμάλ είχε αρχίσει να διαμορφώνει σχέδια δράσης ενάντια στους ξένους που είχαν εισβάλει στη χώρα του: Οι Έλληνες διεκδικούσαν πολιτικά τη Σμύρνη. Για οικονομικά και εμπορικά συμφέροντα οι Γάλλοι είχαν διεισδύσει στην Κιλικία, οι Ιταλοί είχαν αποβιβαστεί στην Αττάλεια, οι Άγγλοι σε διάφορα στρατηγικά σημεία και ο συμμαχικός στόλος έλεγχε τα Στενά μαζί με την Οθωμανική Κυβέρνηση της Κων/πόλεως. Το δράμα μόλις άρχιζε…. Πληροφορίες «Κιβωτός της Ορθοδοξίας» Βιργινία Χαμουδοπούλου-Κωνσταντινίδου Δόγμα

Γιάννης Μαρκόπουλος: Το «Ζαβαρακατρανέμια» που όλοι τραγουδούν αλλά δεν ξέρουν τι σημαίνει

Ο τελευταίος των μεγάλων Ελλήνων συνθετών, Γιάννης Μαρκόπουλος, έφυγε από τη ζωή αφήνοντας παρακαταθήκη ένα πολύ σπουδαίο έργο. Δεκάδες συνθέσεις του τραγουδήθηκαν από σημαντικούς καλλιτέχνες, όμως, είναι ένα τραγούδι που παραμένει διαχρονικό, όχι μόνο για το ύφος του ή για τη σπουδαία φωνή του Νίκου Ξυλούρη, αλλά και για τους στίχους του. Πρόκεται για το «Ζαβαρακατρανέμια», ένα τραγούδι που έγραψε ο Γιάννης Μαρκόπουλος και που εντάχθηκε στο δίσκο «Επιχείρισις Απόλλων» μέσα στη Χούντα, το 1968.Ενα… περίεργο τραγούδι με στίχους που λίγοι καταλαβαίνουν, καθώς είναι γραμμένο σε άλλη γλώσσα. Ισως δε αυτό να έγινε γιατί το τραγούδι τότε δεν μπορούσε να εκφραστεί ελεύθερα καθώς η Χούντα έκανε λογοκρισία. Οποιος όμως καταλάβει τι λέει αντιλαμβάνεται και το μεγαλείο του συγκεκριμένου τραγουδιού που έγινε ακόμη πιο μοναδικό με τη φωνή του Αρχάγγελου της Κρήτης, Νίκου Ξυλούρη. Ζαβαρακατρανέμια: Η λέξη δεν σημαίνει απολύτως τίποτα μόνη της. Αποτελείται από τρία συνθετικά: Ζάβαρα, δηλαδή Λάβαρα, Κάτρα, δηλαδή Μαύρα (π.χ κατράμι) και τέλος Νέμια, δηλαδή Άνεμος ή Ανέμισαν. Οπότε έχουμε τον στίχο «Λάβαρα Μαύρα Ανέμισαν» παραφρασμένο και συμπτηγμένο σε μία μόνο λέξη. Και είναι το μήνυμα του στιχουργού και συνθέτη για την κατάσταση που επικρατεί την εποχή εκείνη. Ίλεος: Έλεος Λάμα: Το μαχαίρι Νάμα: Μάνα Νέμια: Ανέμισαν Ο ίδιος ο Γιάννης Μαρκόπουλος αναφέρει σε συνέντευξή του στην τότε ΕΤ1 μία άλλη εκδοχή: Η λέξη »αλληλούια» δεν είναι η γνωστή εβραϊκή λέξη άλλα η ελληνική λέξη αλληλουχία. Η λέξη »Ζάβαρα» προέρχεται από τη λέξη Ζευς που πολύ συχνά χρησιμοποιούν οι Κρητικοί. Η λέξη νάμα σημαίνει βάπτισμα Η λέξη Λάμα σημαίνει λάμα(μαχαιριού)…!!!! Η λέξη νέμια σημαίνει ηρεμία Η λέξη Ίλεος σημαίνει σπλαχνικός. Ας δούμε όμως ορισμένες από τις λέξεις και το νόημά τους. Σε συνέντευξή του στον Λευτέρη Παπαδόπουλο, ο ίδιος ανέφερε ότι χρησιμοποίησε τις λέξεις «ζάβαρα» αντί για λάβαρα, «κάτρα» αντί για μαύρα, «νέμια» αντί για ανέμισαν. Στην συζήτηση που είχε με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, αποκάλυψε χαρακτηριστικά: «Όταν έγραψα το Ζαβαρακατρανέμια μέσα στη δεκαετία του ’60, γύρω στο ’66, είναι ένα από τα μέρη μίας μουσικής τελετής που λέγεται “Ιδού ο Νυμφίος έρχεται”, το οποίο διατηρώ ακόμη ανέκδοτο. Κι έμεινε αυτό το τραγούδι όπου περιέχει πάρα πολλές σημαντικές λέξεις που είναι καθαρά ελληνικές. Ας το εξηγήσω, για πρώτη φορά, γίνεται σε αυτήν την εκπομπή, δεν το χω ξαναπεί. Το αλληλούια δεν είναι εβραϊκή λέξη, είναι η αλληλουχία κι έφυγε το Χ. Αλληλουχία, τόσο απλό. Το Ίλεως είναι το ίλεως, Ζάβαρα είναι -όπως καμιά φορά λέμε στην Κρήτη ‘’Μα το Ζα’’, το Δία. Είναι μία εικόνα, όχι ακριβώς του Δία, αλλά μία εικόνα μέσα από τη ζωή του. Το Ζήτα παίζει τεράστιο ρόλο και είναι μία λέξη πάρα πολύ και βαθιά και αρχαία που έχουν χρησιμοποιήσει πολλές φορές σε θέματα εμπόλεμης κατάστασης. Λάμα είναι η κόψη του μαχαιριού, το νάμα είναι βάπτισμα, νέμια η ησυχία, αλλά όλες αυτές οι λέξεις μαζί ήταν μία έντονη διαμαρτυρία. Και αυτό το θέμα είναι πάλι ποίηση, αλλά έχει μία έντονη διαμαρτυρία», εξήγησε.