Έκθεση Β΄ & Γ΄Λυκείου

Κ Ε Ι Μ Ε Ν Ο

Ο ρόλος των ΜΜΕ στη διαμόρφωση της σύγχρονης κοινωνίας

Β. Φίλιας: Κοινωνιολογικές Παρεμβάσεις ( απόσπασμα )


Επιμελεια: Βλαχάβας Αθανάσιος

Ποια είναι τα σύγχρονα ΜΜΕ και πώς λειτουργούν;Επαρκή συνείδηση του πράγματος δεν έχουμε λόγω του ότι υπάρχει ελλιπής ενημέρωση για τις δυνατότητες και για τον τρόπο λειτουργίας των Μέσων. Γιατί έχουμε ελλιπή ενημέρωση; Διότι δεν αντιλαμβανόμαστε ότι τα ΜΜΕ κινούνται σε δύο επίπεδα. Το ένα επίπεδο είναι το επίπεδο της διαμόρφωσης της προσωπικότητας του σύγχρονου ανθρώπου, όπου ο ρόλος τους είναι καθοριστικός. Το δεύτερο επίπεδο είναι η διαμόρφωση της κοινωνικής ευρύτερα της πολιτικής ζωής ιδιαίτερα όπου και πάλι τα ΜΜΕ διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο. Δεν πρόκειται περί υπερβολής. Εμείς στη δουλειά μας χρησιμοποιούμε ευρύτατα τον όρο «κοινωνικοποίηση», με την έννοια ότι το άτομο από την ώρα που γεννιέται, υπόκειται σε μια σειρά επιρροές του κοινωνικού περιβάλλοντος, που το διαμορφώνουν ως κοινωνικό ον. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι το ανθρώπινο άτομο πρέπει να μάθει να συμβιώνει ως κοινωνικό άτομο.
Η κοινωνικοποίηση παλαιότερα γινόταν αποκλειστικά με ενδιάμεσα πρόσωπα: τους γονείς, τους δασκάλους, τα πρόσωπα γενικότερα του άμεσου κοινωνικού περιβάλλοντος. Σήμερα, τα ΜΜΕ λειτουργούν ως ένας εκ των βασικών συντελεστών κοινωνικοποίησης, που βαθμιαία εκτοπίζει τους παραδοσιακούς κοινωνικοποιητές. Διότι τα ΜΜΕ, κυρίως τα ηλεκτρονικά και πρωταρχικά η τηλεόραση, ασκούν τεράστια επιρροή πάνω στα άτομα. Γιατί αυτή η τεράστια επιρροή; Διότι δεν λειτουργεί το Μέσο σε σχέση με το αριστερό μέρος του εγκεφάλου, που είναι η λογική και η ανάλυση, αλλά επενεργεί απευθείας στο υποσυνείδητο και, επομένως, σε πολύ μεγάλο βαθμό αναιρεί και παραλύει τη λογική λειτουργία του εγκεφάλου. Αυτή είναι η δυναμική της εντύπωσης που έχουν τα ΜΜΕ. Κολοσσιαία δυναμική, η οποία βεβαίως κάνει το άτομο δέσμιο σε επιταγές, που κατασκευάζουν και αυτό ακόμα το κύκλωμα των αναγκών.
{…} Πρότυπα και σύμβολα επιτυχίας τα πράγματα, όχι οι ανθρώπινες ποιότητες. Ειδικότερα ως προς τα πρότυπα επιτυχίας. Ποιοι εμφανίζονται ως επιτυχημένοι από τα ΜΜΕ; Οι έχοντες και κατέχοντες, ανεξάρτητα από τον τρόπο, με τον οποίο τα απόκτησαν, όχι βεβαίως οι άνθρωποι, που εκπληρώνουν κάποια αποστολή και προσφέρουν θετικό έργο στην κοινωνία, ούτε, φυσικά, οι πνευματικοί ταγοί. Με τον τόπο αυτό δε διαμορφώνονται πρόσωπα, αλλά προσωπεία, μάσκες ανθρωποειδών, όχι άνθρωποι. Η λογική της κερδοσκοπικής σκοπιμότητας γίνεται κατευθυντήριος γνώμονας της ζωής και κάθε άλλη λογική θεωρείται ως ουτοπική και «ξεπερασμένη». Το παράδειγμα της χρηματιστηριακής φρενίτιδας στη χώρα μας την τελευταία διετία είναι κάτι παραπάνω από αποκαλυπτικό.
Αυτά τα πρότυπα επιτυχίας στηρίζονται και προωθούν την αντίληψη «άνθρωπος ανθρώπω λύκος» κι προϋποθέτουν τον εκτοπισμό όλων των αισθημάτων και συναισθημάτων αλληλεγγύης και φιλότητας ανάμεσα σε ανθρώπους. Αυτό συνιστά επάνοδο σε καταστάσεις αγριότητας όπου ελαχιστοποιείται και αυτός ακόμα ο σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή και αυξάνεται κάθετα ο δείκτης της κοινωνικής παθολογίας από τα ναρκωτικά κι τη βία ως το έγκλημα. Αρκεί να συνειδητοποιήσουμε ότι στην τηλεόραση ο έρωτας αποσυνδέεται από την αγάπη και γίνεται σεξισμός, ότι –όπως έχουν αποδείξει σχετικές έρευνες- ένα παιδί επτά ετών στην Αμερική έχει δει στην τηλεόραση τρεισήμισι χιλιάδες φόνους. Αρκεί να αντιληφθούμε τι σημαίνει ότι –και πάλι στην Αμερική- 15% των μαθητών Γυμνασίου και 20% των μαθητών Λυκείου πηγαίνουν στα σχολεία με όπλα και πολλαπλασιάζονται τα φαινόμενα μαθητών που σκοτώνουν τους συμμαθητές τους χωρίς λόγο.
Τα ΜΜΕ διαμορφώνουν μια ανθρώπινη προσωπικότητα βασικά απορυθμισμένη, αν όχι και παθολογική. Φυσικά δεν ευθύνονται τα ΜΜΕ καθαυτά αλλά αυτοί που τα ελέγχουν και τα χειρίζονται προς ίδιο όφελος και όχι με κριτήριο τα συμφέροντα της ολότητας και της κοινωνίας. Από μέσα πληροφόρησης γίνονται αγωγοί παραπληροφόρησης. Από μέσα διαφύλαξης των ατομικών ελευθεριών και των κοινωνικών δικαιωμάτων γίνονται όργανα καταστολής της ανθρώπινης σκέψης, όργανα αποβλάκωσης και χειρισμού ενός ανθρώπινου πολτού, που έντεχνα κατασκευάζουν. Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο δεν υπηρετούν τη Δημοκρατία, αλλά την υπονομεύουν σε όλα τα μέτωπα και τούτο διότι η Δημοκρατία προϋποθέτει τον ελεύθερα σκεπτόμενο πολίτη, όχι τον παθητικοποιημένο χειραγωγούμενο ανθρωπάκο.


Ε ρ ω τ ή σ ε ι ς

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 80-100 λέξεις


Β. α) διότι
αλλά

Ποια νοηματική σχέση εκφράζει η χρήση καθεμιάς από τις παραπάνω λέξεις στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου;

β) στην τρίτη παράγραφο του κειμένου να αντικαταστήσετε τις λέξεις: ταγοί, κερδοσκοπικής, γνώμονας, ξεπερασμένη με άλλες συνώνυμες, χωρίς να αλλοιώνεται το περιεχόμενό της.

Γ. Συμμετέχετε σ’ ένα συνέδριο με θέμα: « ΜΜΕ και παραπληροφόρηση». Να γράψετε μια εισήγηση με αντικείμενο τους παράγοντες που προκαλούν το φαινόμενο αυτό και ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειές του. Γιατί ο κόσμος παρασύρεται μερικές φορές από την παραπληροφόρηση;

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

 Πολυδιάστατος ο ρόλος των ΜΜΕ στη σύγχρονη εποχή
 Συμβάλλουν στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ανθρώπου αλλά και της πολιτικής και κοινωνικής ζωής του.
 Λειτουργούν κοινωνικοποιητικά και ασκούν επιρροή πάνω στα άτομα.
 Επενεργούν στο υποσυνείδητο
 Προβάλλουν πρότυπα αρνητικά και πρότυπα βίας
 Συχνά λειτουργούν ως παράγοντες παραπληροφόρησης, όργανα αποχαύνωσης και υπονόμευσης της δημοκρατίας.
Β. α) διότι: αιτιολόγηση ( αιτιολογεί τη μεγάλη επιρροή των ΜΜΕ )
αλλά: αντίθεση ( τα ΜΜΕ δεν επενεργούν στη λογική αλλά στο υποσυνείδητο του ανθρώπου).

β) ηγέτες, ωφελιμιστική, άξονας, παρωχημένη


Γ. ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

Η παραπληροφόρηση πρώτος και καλύτερος στόχος των ΜΜΕ για συγκεκριμένα συμφέροντα.

Παράγοντες:
1 Επιχειρηματίες( τα ΜΜΕ αποτελούν πλέον βαριά βιομηχανία, κέρδη, φήμη (κλπ )
2. Κόμματα (εξουσία, αλαζονεία, ωμότητακλπ)
3. ΜΜΕ: (ζήλος επιτυχίας, επιρροή, διαφήμιση )
4. Κοινό: ( ράθυμο, νωχελικό )
Συνέπειες:
Οι άνθρωποι πελαγοδρομούν, δεν σκέφτονται, δεν προβληματίζονται, δεν ελέγχουν, δεν συμμετέχουν. Σκέφτονται επιφανειακά, επιπόλαια, ανώριμα ενώ χειραγωγούνται και ελέγχονται από τα κέντρα πληροφόρησης. Διατηρείται το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, περιορίζονται και υποβαθμίζονται τα ενδιαφέροντα, συντηρούνται και προβάλλονται ανούσια πρότυπα ζωής, επικρατεί ο λαϊκισμός και υποτιμούνται κοινωνικά προβλήματα.
Γιατί ο κόσμος παρασύρεται:
Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, επιρρεπής στην άκριτη υιοθέτηση όσων προβάλλονται. Είναι ευάλωτος στον εντυπωσιασμό, στα επιφανειακά ζητήματα που άπτονται της προσωπικής ζωής και φτάνουν μέχρι τα όρια του κιτρινισμού. Επειδή έλκονται από το μύθο και την πλάνη και γιατί το ψεύτικο και το παραπλανητικό είναι πιο γοητευτικό, πιο ελκυστικό.