Παροιμιώδεις εκφράσεις

" Έχασε τ'αβγά και τα καλάθια "

Για κάποιον που τρομάζει ή που τα σαστίζει εύκολα, λέμε συνήθως ότι," έχασε τ'αβγά
και τα καλάθια". Η φράση αυτή έμεινε από το 1688, όταν την Αθήνα την είχε καταλάβει ο Μοροζίνης με τα στρατεύματά του. Την εποχή εκείνη είχε πέσει πανώλη και τα κρούσματα ήταν χιλιάδες. Οι στρατιώτες του Μοροζίνη άρχισαν ν'αποδεκατίζονται στην κυριολεξία. Όλα τα χωράφια, είχαν γίνει νεκροταφεία. Πολλοί, λοιπόν, Αθηναίοι,για να σωθούν, πήραν τις οικογένειές τους και τράβηξαν σε διάφορα νησιά. Ανάμεσα σ'αυτούς ήταν και ο Ιωάννης Ντερζίνης ή Ντερτσίνης- όπως τον αναφέρει ο ιστορικός Αθανάσιος Υψηλάντης- που έκανε εμπόριο αβγών. Για να μην αφήσει όμως το εμπόρευμά του να χαλάσει, αποφάσισε να το πάρει μαζί του,με την ελπίδα να το πουλήσει στα νησιά. Αλλά στο δρόμο τους επιτέθηκαν Αλγερινοί κουρσάροι και τους έπιασαν. Όσοι από τους ταξιδιώτες ήταν νέοι και γεροί, κρατήθηκαν αιχμάλωτοι και μεταφέρθηκαν στο Αλγέρι. Τον Ντερτσίνη, που ήταν γέρος και άρρωστος, τον άφησαν ελεύθερο. Έτσι αναγκάστηκε να γυρίσει ξανά στην Αθήνα. Φυσικά, πολλοί ενδιαφέρθηκαν τότε να μάθουν για την τύχη των συγγενών τους και τον επισκέπτονταν σπίτι του,για να τους πει τα καθέκαστα. Σε μια Αθηναία,λοιπόν, που είχε χάσει τον άνδρα της και έκλαιγε σπαρακτικά, ο Ντερτσίνης της είπε:
- Η αφεντιά σου κλαις για τον άντρα σου.Αμ τι να πω εγώ ο κακομοίρης, που έχασα τ'αβγά και τα καλάθια;
Έτσι η φράση του αγαθού αυτού αβγουλά, έμεινε μέχρι τα χρόνια μας, με διαφορετική όμως σημασία.

" Έχασε τα πασχάλια του"

Τη φράση αυτή τη λέμε για κάποιον που βρίσκεται σε τέλεια σύγχυση και προέρχεται από το "Πασχάλιον".Είναι ένας πίνακας και περιλαμβάνει το " εορτολόγιο" των κινητών γιορτών και που,όπως είναι γνωστό, οι κινητές αυτές γιορτές καθορίζονται από το πότε θα πάσει το Πάσχα. Έτσι όταν χάσεις το "Πασχάλιόν" σου, δεν μπορείς να καθορίσεις την πορεία σου.
Σχετική είναι και η φράση: " έχασε το μπούσουλα". Βρίσκεται, δηλαδή, στην ίδια θέση με τον καπετάνιο, που είναι στο πέλαγος χωρίς πυξίδα.