Χρήστος Β. Μασσαλάς Καθηγητής, π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Το πολιτικό μας σύστημα έχει να αντιμετωπίσει προβλήματα, που όλα δείχνουν ότι δεν είναι στις δυνατότητές του. Οι σημερινές δυσκολίες στη λειτουργία του, που αντιμετωπιζόταν κατά το παρελθόν στο πλαίσιο του συστήματος, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν. Το πολιτικό σύστημα βρίσκεται σε κρίση… Τα πρόδρομα γνωρίσματά της μπορούν να αναζητηθούν, τόσο στο πρόσφατο όσο και στο απώτερο παρελθόν. Οι κεραίες των πολιτικών μας δεν τα συνέλαβαν και η κατάσταση πήρε απρόβλεπτες διαστάσεις. Οι άγριοι κλυδωνισμοί που ακολούθησαν σε όλα τα θεσμικά πεδία και οι έντονες κερδοσκοπικές πιέσεις οδήγησαν τη χώρα στον αστερισμό των καταιγίδων.
Ο θυμός κυριαρχεί και οι εκδηλώσεις ανυπακοής σε αποφάσεις της κεντρικής εξουσίας δίνουν μια εικόνα που δεν ταιριάζει σε μια ευνομούμενη πολιτεία. Το διακύβευμα από τα φαινόμενα αυτά, που εμφανίζονται καθημερινά, είναι η υποβάθμιση της χώρας και οι απρόβλεπτες περιπέτειες του λαού της. Πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους μας ότι η αστάθεια οδηγεί στη βία, καθώς οι άνθρωποι προσπαθούν να διατηρήσουν τα κεκτημένα και ιεραρχικές θέσεις σε μια κατάσταση εξαιρετικά ρευστή. Η κατάσταση αυτή ενδέχεται να οδηγήσει σε κοινωνικές συγκρούσεις που μπορούν να πάρουν δυσάρεστες μορφές. Η επιβίωσή μας όμως ως ανεξάρτητης κρατικής οντότητας απαιτεί τη συμβολή όλων μας στην προσπάθεια τιθάσευσης της κρίσης και την προετοιμασία του συστήματος που θα διαδεχθεί το σημερινό. Το σημερινό πολιτικό σύστημα προσπαθεί με όρους του να αντιμετωπίσει τα σημερινά προβλήματα. Αλλά, το να αντιμετωπίζεις την κρίση του συστήματος με όρους που τη δημιούργησαν, δεν οδηγεί σε αποτελέσματα που να ενσωματώνουν και τη μελλοντική προοπτική.
Το σύστημα βρίσκεται σε διακλάδωση και το πρόβλημα που αναδύεται είναι το τι σύστημα θέλουμε στη θέση του σημερινού… Η επιλογή μας για το σύστημα που θα οικοδομηθεί είναι η κρίσιμη επιλογή. Διατρέχουμε μια περίοδο μετάβασης και η έκβασή της είναι γεμάτη αβεβαιότητα. Η περίοδος μετάβασης από το σημερινό σύστημα σε ένα άλλο είναι μια περίοδος μεγάλων αγώνων, μεγάλης αβεβαιότητας και μεγάλης αμφισβήτησης των δομών της γνώσης.
Είναι επιτακτική ανάγκη να προσπαθήσουμε: α) να καταλάβουμε καθαρά τι είναι αυτό που συμβαίνει, β) να κάνουμε τις επιλογές προς ποια κατεύθυνση θέλουμε να πάει η κοινωνία μας και γ) να βρούμε τρόπους δράσης, ώστε να αυξήσουμε τις πιθανότητες να πάει η κοινωνία μας προς την κατεύθυνση που θέλουμε. Πρέπει δηλαδή να εκδηλώσουμε το διανοητικό, ηθικό και πολιτικό καθήκον μας.
Ο κόσμος σήμερα έχει καλύτερη πληροφόρηση, είναι πιο πρόθυμος να παλέψει για τα δικαιώματά του και είναι πιο σκεπτικιστής στη ρητορεία των πολιτικών. Και αυτό αποτελεί τη θετική κληρονομιά του σημερινού συστήματος.
Η χρονική περίοδος που διανύουμε είναι περίοδος ιστορικών επιλογών. Οι φωτισμένοι πολιτικοί και η διανόηση επωμίζονται τον κυρίαρχο ρόλο να πείσουν για να βρούμε το δρόμο για τη μετάβαση σε ένα δημοκρατικό σύστημα όπου οι απόψεις της πλειοψηφίας του λαού θα μεταφράζονται σε απόψεις της πλειοψηφίας των νομοθετικών σωμάτων. Και ακόμη η πλειοψηφία θα πραγματώνει τη δική της ελευθερία και θα ενθαρρύνει και την ελευθερία των μειοψηφιών. Μια τέτοια προοπτική θα δώσει θέσει στη διαφάνεια, γιατί η αδιαφάνεια φέρνει σύγχυση, και αυτό ευνοεί εκείνους που θέλουν να περιορίσουν την ελευθερία.
Στις μέρες μας το δυναμικό μας καταναλώνεται σε ρητορείες και σε κατανομή ευθυνών. Ο προβληματισμός για τη μετάβαση σ’ ένα άλλο σύστημα ποιο δίκαιο, πιο αποτελεσματικό, πιο διαφανές, πιο εκπαιδευμένο, πιο έξυπνο… δεν αναδύεται, με αποτέλεσμα η κρίση να γίνεται χαοτική.
Η εθνική προσπάθεια για μια άλλη εφικτή κοινωνία απαιτεί το συνεχή προβληματισμό, χωρίς δογματικές αγκυλώσεις.
Η σωτηρία της χώρας θέλει ένα ειλικρινή διάλογο που θα παρασύρει το σύνολο του πληθυσμού σε έντονο προβληματισμό που θα τροφοδοτεί η αξιόπιστη πληροφόρηση και η ανάλυση των επιλογών από τους πολιτικούς και τη διανόηση.
Οικοδομώντας το σύστημα που θα διαδεχθεί το σημερινό, έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα σ’ εκείνο που θα μοιράζει ή θα επιτρέπει προνόμια ή ασυδοσία (κάτι που συμβαίνει σήμερα) και σ’ ένα άλλο που θα επικρατεί η διαφάνεια, οι ίσες ευκαιρίες και η αξιοκρατία.
Με βάση τις επιλογές για το μέλλον θα πρέπει να αποδομήσουμε το σημερινό σύστημα λίγο-λίγο και στη θέση του να ενσωματώσουμε το όραμα της κοινωνίας του μέλλοντος.
Οι θυσίες είναι αναγκαίες, αλλά πρέπει πρώτα να πειστούν οι πολίτες αυτής της χώρας ότι οικοδομείται η κοινωνία στην οποία οι νέοι μας θα έχουν το δικαίωμα να ονειρεύονται.
Οι δυνατότητες υπάρχουν. Η πρωτοβουλία και το όραμα απουσιάζουν….
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου